Ghosting.

İlişkiyi birdenbire ve açıklama yapmadan bitirme ve tüm iletişim girişimlerini geri çevirme şeklindeki toksik tavır.

Acayip olan, ilk sevgilimden ben ayrıldım sanıyordum, ta ki bu konuları araştırana kadar. Meğerse, fi tarihinde, ghosting yemişim. Daha iyisi sonda!

US’te yapılan araştırmalara göre en az bir kere ghostinge maruz kalma oranı %25’lerde. Y kuşağı için sonuçlar ise %80 civarında. Y kuşağı cidden gümbür gümbür ses getirerek geliyordu, geldi. Bu bile flört kurallarının, dijital dünyanın da etkisiyle, ciddi değiştiğini gösteriyor. Geçenlerde birisi ‘dışarı çok acayip, ilişkinize sahip çıkın’ diyordu. Fikrim şu ki ghosting tüm toksikliğine rağmen mevcut flört dünyasında normalleşme yolunda hızla ilerliyor. Danışanlarımdan, sosyal medyadan sıklıkla katkıda bulunan sizlerden ve arkadaşlarımdan her gün en az bir hikaye dinliyorum, bir kalp kırıklığı.

Biz ne yapabiliriz: yapmayabiliriz, korunabiliriz, başımıza gelirse başa çıkmayı öğrenebiliriz.

Ghostingin en yaygın nedeni nedir?

Ghosting için olası nedenleri sıralayacağım. Öncelikle birisi neden ghostinge başvurur konusunda uzmanların birleştiği görüş: rahatsız edici bir durumdan kaçınmak için. Ghostingi, kişi kendi rahatsızlık hissiyatıyla ve açıkça iletişim kuramamasıyla başa çıkmak adına kullanır. Özetle zor durumdan kurtulmak için bir kısayoldur.

Peki Ghostingin diğer nedenleri?

Başlamadan önce net olan iki şey var. Birincisi ghosting de, tıpkı ilerdeki günlerde anlatacağım diğer bazı davranışlar gibi psikolojik şiddet. İkincisi bu sefer gerçekten ‘sorun sende değil onda!‘

Nedenler neler derseniz, buyrun:

1 Sizi incitme korkusu

Hiç adil değil biliyorum. Hiç bir neden söylenmeden sizinle birinin iletişimi kesmesi, insanın zihni ve kalbinde kalan soru işaretleri demek. En kötüsü hayatına devam etmek için, bu ilişkinin dosyasını kapatmak, pek kolay, mümkün olmayacak. En basit haliyle ‘kalpsizlik’. Yine de söyleyeceklerinin karşıdakini incitmesinden korkan bireylerin sıklıkla başvurduğu görülmüş.

2 Flörtün oyunlaştırılması

Flörtün dijital ortamlarda yaygınlaşması sonunda başımıza gelene bak! ‘gamification of dating’ denen flörte oyun dinamikleri ile yaklaşılması olayı. Karşıda duyguları olan bir insan olduğunun unutulması gibi etkileri mevcut. Biriyle yürümedi mi? Vakit kaybetmeye ne gerek var, diğerini sağa kaydır.

3 Duygusal ulaşılmazlık

Depresyonla yaşayan kişiler için bir ilişkinin sürdürülmesi zor olabilir. Kendilerini izole etme istekleri ilişkileri ghosting şeklinde bitirmelerine neden olabiliyor. Aynı şekilde bipolar bozukluk yaşayanlar, depresyon dönemlerinde ilişkileri ghosting ile bitirebiliyorlar. Bunlar dışında uzmanlar, kaçıngan kişilik bozukluğu yaşayan kişilerde tetiklenmeler sonucunda yaşanan duygusal ulaşılmazlık nedeniyle ghosting yapma eğilimi olabildiği söylüyor. Klinik psikolog Dr. Schiff, aynı bakış açısıyla, henüz iyileşmemiş travmanın da ghosting için bir neden olabileceğini söylüyor.

4 Sosyal farklılıklar

Sosyal olarak bir ilişkiyi bitirmenin adabını bilmemek ghosting için elde tutulur bir neden sayılabilir mi? İyi de peki niye doğrusunu öğrenmemişler? Uzmanlar şöyle diyor: bazı ruhsal sağlık sorunları buna engel olabilir. Antisosyal kişilik bozukluğu diğer deyişle ‘sosyopat’ ya da ‘psikopat’, borderline kişilik bozukluğu, narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler bu konuda gerekli asgari empatiyi sağlayamayabilir. Bu da ‘adabıyla ilişki bitirme sanatını’ öğrenmelerini engeller. Yolu yok değil ama çok da umutlanmayalım.

5 Güvensiz bağlanma stilleri

İşte benim favorim. Kaçıngan bağlanma stiline sahip bireyler yakınlık kurmakla, yakınlaşmakla pek rahat değildirler. Bireyseldirler. Özgürlüklerini tehdit eden ya da fazla yakınlaşıldığını hissettiren en ufak hareket sizden uzaklaşmalarına neden olabilir. Bu kişileri ‘ilişki istemiyorum’ gibi söylemlerinden, bir var bir yok isteklerinden, duygularını açmamalarından ve kovalanmak isteyip kovalarsan kaçmalarından tanıyabilirsiniz. Bu kişilerin kaçıngan bağlanmaları, bebeklik döneminde bakım verenleriyle ilişkilerini temel alır. Erken yaşta oluşturulan zihinsel modelleri bağlanma kapasitelerini görece ‘yok’ kılmıştır. Güvenli bağlanan, aşırı rahat, kendi içinde huzurlu ve şefkat dolu bir bireyseniz bile bu kişileri değiştiremezsiniz. Kendi isterse belki.

6 Kaygı ile bunalma

Kaygı ve endişe atakları, ilişkilerin gidişatıyla yüzleşmeyi zorlaştırabilir. Böyle durumlarda bireyler daha güvenli hissettikleri hamleyi yapabilirler: ghosting.

7 Düşük duygusal zeka

Ghostingin maruz kalan kişiyi incitme ihtimali yüksek. Yaşayabileceği duygu seli hayal kırıklığı, acı, şüphe, şaşkınlık, korku, kafa karışıklığı gibi bir sürü duyguyu içerebilir. Bunu anlamlandırabilmek için de bir kişide empati kurabilme yeteneği diğer deyişle duygusal zekanın yeterli olması şart. Bazen insan, göremeyene, ne kadar kırıldığını anlatmaya çalışıyor. Anlamsızca. Şair Whitman’ın sevdiğim bir sözü geldi aklıma:

Yaralı insana nasıl hissettiğini sormam, ben kendim yaralı insan olurum.

8 Düşük öz saygı

Burası ilginç gelebilir. Kendisine öz saygısı yeterli olmayan kişilerin, iyi giden şeyleri haketmedikleri inancıyla sabote edebileceklerini söylüyor. Bu durumda da ghostingi tercih ediyorlar. İlişkiye devam etseler dahi, daha önceki yazımda bahsettiğim gibi, Golem etkisi kendisini gösterip olumsuz beklentilerini gerçekleştirecek.

Ghostinge maruz kalmamak için ne yapmalı?

Ghosting, maruz kalan kişiyle değil, uygulayan kişiyle alakalı.

Yine de korunmak adına alınabilecek genel önlemler var. Aslında bunlar ghosting dışındaki, yine toksik olabilecek ilişki davranışlarını da bir yere kadar önleyebilir. Sürdürülebilir ilişkilere başlamadan önce de bir kendini yapılandırma görevi görür.

Flört ederken öncelik kendini tutmak. Bunun için sınırlar üzerinde çalışmak yerinde olur.

Flörtüne üzerinde düşünülmüş sorular sormak. Bu soruların önemini instagramdaki ‘Bağı Yaratmak’ postlarımda örnek sorular ve anlamlarıyla bulabilirsiniz.

Beklentiler üzerinde dürüst ve kararlı olmak. İlişkinin başından beklenti iletişimi yapmak çok önemli. Bunun için hep şunu hatırlatırım: Karşıdaki kişi kazanmanız gereken bir ödül değil. Acı çekmek niyetindeyseniz tabi, sürdürülemeyecek bir ilişkiye başlamak gibisi yok (İmza: Deneyim). Bir koç olarak danışanlarıma şu soruyu mutlaka sorarım “Neden bir ilişkin olsun istiyorsun?”. Cevap dolaylı yoldan da olsa hep “Hayattan daha fazla tatmin almak için.”. Peki bu ilişki buna hizmet eder mi?

Kendi bağlanma stilinizi öğrenmek. Buna önemli ilave de flörtün bağlanma stilini gözlemlemek. Sürdürülebilir ilişkiler için en az bir kişinin güvenli bağlanıyor olması gerek. Eğer siz zaten güvensiz bağlanan birisi iseniz, tahmin edin kim güvenli bağlanmalı? Buna ek olarak kaçıngan bağlanma stiline sahip bireylerin ghosting eğiliminin daha yüksek olduğunu yukarıda söylemiştim.

Flört edilen kişiyle yüz yüze ve birebir daha fazla zaman geçirmek. Birini tanımak için asgari zamanı ayırmak. Bu süreçte de ’red flag’lere dikkat etmek gerek. İlave bilgi: Ghosting, kadersel birlikteliklere inananlarca daha fazla kabul görüyor. Bir ilişkinin üzerinde zaman ve emek harcanması gerektiğini düşünenler ise genellikle ghostingi kabul edilir bulmuyor. Flörtünüzü tanırken bu gibi ayrıntılara dikkat etmek yararlı olacaktır.

İlişkilerin ilk aşamalarını yavaştan almak. Çalışmalara göre kadınlar ilişkilerin ilk aşamalarında daha mantıkla hareket ediyor. Erkekler ise ilk aşamada yaşadığı, av heyecanını, aşk diye nitelendiriyor. Deneylere göre 90. gün sonunda erkekteki bu ‘aşk-ı heyecan’ hali yavaştan geçmeye ve gerçeklerle yüzleşilmeye başlanıyor. Bu dönemde kadınlar mantıklarına uymazsa ghosting yapıyor. Erkekler de aşk heyecanı hali geçince ‘Behlül kaçar!’.

İlişkileri belirli aralıklarla değerlendirmek. Bunun için de tıpkı sınırlar gibi bir çalışma gerekiyor. Kendinize belirli sorular hazırlayıp, bu sorularla ilişkinizi belirli periodlarla değerlendirebilirsiniz. Sorularınız ilişki beklentilerinizi yansıtabilir: ‘Partnerim duygularını ifade ediyor mu?’, ‘Seçimlerime saygı duyulduğunu hissediyor muyum?’ ya da ‘ Maceracı bir çift miyiz?’ Bu sorularla amaç ilişkinin gidişatını sezmek, beklentilerde uzlaşı için iletişim kurmak. Bunu yanında, eğer siz bitirmek isterseniz de gerekli konuşmayı yapıp bitirebilmeniz için kullanışlı olacaktır.

Ghosting sonrası toparlanma rehberi

Ghostingi anlatmanın benim için ayrı bir yeri var. ‘Doktordan sorma en iyi çeken bilir’ derler. Oldukça uzun bir ilişkim ghosting ile bitti. Kafamda sürekli “Ne oldu”, “Ben ne yaptım?” sorularını sorduğum bir süreç yaşadım. Kendimi bırakıp karşıdaki insan için endişelendiğim dönemler oldu. Anlamak için bu denli yoğun çaba sarfettiğim bir giz daha yoktur herhalde. İnsan dosyayı kapamak için anlamlandırmak istiyor. Sonra neyse ki anlamak zorunda olmadığım bir alana geçtim.

Gelelim toparlanma konusunda yapılabileceklere:

Gerçekle yüzleşin: Olan oldu. Tek gerçek var bu kişi size istediğinizi vermiyor. Size istediğiniz ve hakettiğiniz ilişkiyi sunmayacak. Tecrübeyle ve çalışmalarla da sabit ki hikayeyi uzatacak davranışlar hiç bir işinize yaramayacak. O kişinin davranışına kafa yormayın, rasyonelleştirmeyin, bahanelerini kabul etmeyin.

Hissettiklerinizi kucaklayın: Duygular sizin, sadece siz sorumlusunuz. Her ne hissediyorsanız onu hissetmeye hakkınız var. İçinizdekini atmak ve dosyayı kapatmak için bazı yöntemleri kullanabilirsiniz. Bağırarak ağlamak, süreçle ilgili günlük yazmak, bir yastığı ağzına kapatıp çığlık atmak, içindekileri döktüğün bir mektup yazıp sonra yırtıp atmak, bir dostla konuşmak. Ghosting çocukluk dönemi bakım verenlerle ya da geçmiş ilişki travmalarını tetikleyebilir. Kendinizi bu alanda hissediyor ve huzur bulamıyorsanız bir uzmandan psikolojik yardım alın. Kendinizi daha iyi hissettikten sonra ve yolunuzu yeniden çizmek istediğinize karar verdiğinizde de koçluk görüşmesine beklerim.

Kendini şımart. Ghosting kendi değerini sorgulamana neden olabilir. Kendinle ilgili olduğu fikrini bir kenara koyup, kendini her zamankinden fazla kucaklamak için çok uygun bir zaman. İyi gelecek bir bakım, kendine alacağın bir hediye, sevdiğin yönlerin üzerine yapacağın bir liste, sağlıklı beslenme ve spor belki. Mutlu olmayı sonuna kadar hak ediyorsun. Ben tecrübeyi yaşadığımda kendime söylediğim hep şu oldu ‘seni kimin düşürdüğü önemli değil, kesin olan kendini kendin kaldırmak zorundasın. Bunu kimse senin için yapmayacak.’. Etkileri çok daha ağır olabilecekken, kendi mutluluğum için sorumluluğu aldığım an aslında sonucu değiştirmiş oldum.

İletişime geçmeyin: Birkaç hafta geçti, siz durumu netleştirmek adına son bir hamle ile mesaj attınız. Cevap yok. Bu noktadan sonra iletişime geçmeye çalışmayı bırakıp, ipin ucunu bırakma zamanı. İpin diğer ucu boşta çünkü. Sevdiğim bir rehber bana zamanında şöyle demişti:

İpi bırak Ceren. Yoruldun, yerdesin, ellerin kanıyor ama hala ipin ucunu tutuyorsun. Karşısı da çekmeye devam ettikçe sürüklenmenden korkuyorum.

Haklıydı. Şimdi anlıyorum ki üstelik ironiktir, ipin ucu da aslında boştaydı. Kendinizi flört dünyasından çekmeyin: Tecrübeler öğrenmek için. Güvenli bağlanan, sınırlarınıza, değerlerinize saygı duyan, sizi heyecanlandıran birisiyle kendinizi tatmin eden bir ilişkide bulabilirsiniz. Aksini düşünenler için mini hikaye:

Bir danışanım (🤍) “ İstediğim gibi birini bulabileceğime inanmıyorum. Öyle birisi yok bence.” dediğinde,

ona sordum “Sen kendinle çıkar mıydın?”

“Evet, kendim gibi birini istiyorum” dedi.

“Sen varsın işte” dedim.

Danışanım “Hakkaten. Ben varsam, o kişi de vardır” dedi.

İlişkilerin zaman ve emek istediğini yine de yineliyorum. Bağlanma stiliniz kaygılı ise dışarıda ‘o malum kişi’den başkasının olmadığına inanabilirsiniz. Oysa şans verebileceğiz, birlikte mutlu olabileceğiniz hatta belki sizin gibi ghostinge maruz kalmış o yeni birisi de flört dünyasına giriş yapmak üzere.

Konuyu kapatırken: Ghostinge son bakış

Evet olan oldu. Sizinle ilgili değil. Kendinize şefkat gösterin ve duyguları yaşayın. Yalnız değilsiniz, sizin yaşadığınızı yaşayan sayısız insan var. İş arkadaşınız, komşunuz, kardeşiniz, sokaktaki herhangi biri... Ayağa kalkıp, umutla devam etmek için kendi elinizden kendiniz tutun. İnsan en çok ‘nasıl böyle boş bulundum?’ diyor kendine, ‘bunun geldiğini ne oldu da göremedim?’ değerli bir sorudur. Öğrenilenlerin kıymeti ise büyük. Bir ilişkinin bitişinde karşı tarafla dialoga giremeyen birisiyle daha fazla zaman harcamak istemezsiniz. Umuyorum ghostingi kendimiz de rahatça uygulayacak kadar normalleştirmeyiz. Zira yaşayanı üzen ama yaşatanı da kendiyle yaşamak zorunda bırakan çok toksik bir davranış.

Sizin yaşadığınız ghosting tecrübesi var mı? Neler hissettiğiniz?

Size ne öğretti?

Nasıl atlattınız? Bugün ghosting yaşayan birisine bir cümle edecek olsanız ne olurdu?

Size ghosting eden kişiye bir cümle edecek olsanız ne olurdu?

Hangi soruya isterseniz, cevabınızı instagram postunun altına, merakla bekliyorum.

Sevgiyle kalın,

Ceren

Kaynak/Öneri:

Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511–524. https://doi.org/10.1037/0022-3514.52.3.511

Tatkin, S. (2011). Wired for love : How understanding your partner’s brain and attachment style can help you defuse conflict and build a secure relationship. New Harbinger Publications.

Perez, A. (2017). What are ghosting, benching, gaslighting, and lovebombing?Tactics of emotional abuse. https://beckysfund.org/ghosting-benching-gaslighting-lovebombing-tactics-emotional-abuse/

Psychology Today. (2021) Ghosting. https://www.psychologytoday.com/us/basics/ghosting

Aguirre, L. (2020) The truth about ghosting: it’s not you, it’s them.

https://www.psychologytoday.com/us/blog/modern-dating/202010/so-you-have-been-ghosted

Gholipour, B. (2019) Why do people ghost?

https://www.livescience.com/64661-why-people-ghost.html

Neilson, S. (2013) When a relationship becomes a game

https://www.theatlantic.com/health/archive/2013/08/when-a-relationship-becomes-a-game/278459/

Lebow, H. (2021) 8 reasons you’ve been ghosted

https://psychcentral.com/health/reasons-youve-been-ghosted#summary